Eurodeputetja dhe raportuesja për Shqipërinë në Parlamentin Europian, Isabel Santos, deklaroi se raporti i Parlamentit Europian për Shqipërinë është pozitiv, ndërsa vendi e meriton përparimin në rrugën e integrimit në BE.
Në një intervistë për “European western Balkan”, Santos thekson se beson se fakti që në raport mbështesim caktimin e konferencës së parë ndërqeveritare, është një sinjal shumë i mirë për qytetarët e Shqipërisë.
Ndër të tjera ajo ka thënë se zgjedhjet e 25 prillit janë shumë të rëndësishme për Shqipërinë dhe strukturat demokratike në vend.
Cilat përfundime të raportit tuaj do të thoni se janë më të rëndësishmet për qytetarët e Shqipërisë?
Në radhë të parë besoj se fakti që, në raport, ne mbështesim caktimin e konferencës së parë ndërqeveritare, është një sinjal shumë i mirë për qytetarët e Shqipërisë se ne besojmë se vendi është në rrugën e duhur në lidhje me në procesin e anëtarësimit Evropian. Siç e dimë të gjithë, shqiptarët janë një nga njerëzit më pro-evropianë, prandaj ky është një përfundim shumë i rëndësishëm.
Ne gjithashtu bëjmë një sërë rekomandimesh për tema që unë besoj se janë shumë të rëndësishme për Shqipërinë dhe qytetarët e saj, si forcimi i dialogut politik dhe institucioneve demokratike, nevoja për të përmirësuar pjesëmarrjen e shoqërisë civile, rëndësia e rritjes së niveleve të mediave shkrim-leximi dhe rritja e masave konkrete për të adresuar rënien demografike dhe ikjen e trurit, ndër shumë të tjerë.
Unë gjithashtu do të doja të nënvizoja thirrjen për të vazhduar përpjekjet e bëra për reformën në drejtësi dhe luftën kundër korrupsionit. Ne i pranojmë përparimet e bëra deri më tani, por theksojmë rëndësinë e këtyre reformave për mirëqenien e popullatës shqiptare. Tani që Gjykata e Lartë dhe Gjykata Kushtetuese kanë rifituar funksionalitetin e tyre dhe SPAK tashmë po punon, është shumë e rëndësishme të vazhdohen këto reforma dhe gjithashtu ato në administratën publike.
Parlamenti Evropian ka qenë i qartë në lidhje me mbështetjen e tij për hapjen e negociatave me Shqipërinë dhe mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare. U deshën gati dy vjet për të dorëzuar pjesën e parë, dhe tani procesi ka ngecur edhe një herë. Pse vendet anëtare kanë qenë kaq hezituese për të ndjekur këshillat e PE?
Procesi i anëtarësimit është diçka që varet nga marrëveshja e çdo Shteti Anëtar, kjo është diçka që rezulton në një kombinim shumë të vështirë të faktorëve dhe që nganjëherë mund të çojë në ndonjë ngecje në proces. Nuk mund të flas për arsyetimet prapa Shteteve Anëtare, por ajo që mund të siguroj është se ekziston një shumicë e madhe që njeh progresin e Shqipërisë në rrugën e pranimit dhe që është gati për caktimin e KPGJ-së së parë. Disa shtete anëtare, për arsye të brendshme ose të jashtme, janë ende duke ngritur disa pyetje. Ky është funksionimi normal i procesit politik, ashtu si diskutimet tona politike këtu në Parlamentin Evropian.
Në këtë rast shpresoj që vendet anëtare mund të arrijnë një marrëveshje shpejt, duke marrë parasysh interesin më të mirë të Bashkimit Evropian dhe Shqipërisë, dhe gjithashtu duke marrë parasysh dëshirat e popullit shqiptar që janë qartësisht pro-Evropiane.
A besoni se Raporti juaj po siguron mjaft argumente për procesin që të përparojë për Shqipërinë dhe a mendoni se do të ndodhë së shpejti?
Unë besoj se kemi një Raport shumë pozitiv dhe se ne tregojmë shumë qartë se Shqipëria ka bërë shumë përparim në fusha të ndryshme dhe se ka mjaft argumente që procesi të përparojë. Aq më tepër, sepse avancimi i procesit të anëtarësimit është një pjesë e rrugës që Shqipëria dhe Bashkimi Evropian duhet të kalojnë së bashku, së bashku, në rrugën e integrimit Evropian dhe siç themi në Raport “përmbushja e pikave duhet të pasqyrohet në progres drejt anëtarësimit në BE ”. Kjo është një deklaratë e qartë se i gjithë progresi i bërë nga vendi duhet të pasqyrohet në avancimin e këtij procesi. Ne nuk jemi në fund të kësaj rruge, por është e rëndësishme që të vazhdojmë të përparojmë në të.
Ky është Raporti i parë për Shqipërinë në këtë Parlament Evropian, i cili u zgjodh në vitin 2019. Si do ta vlerësonit përparimin e përgjithshëm që Shqipëria ka bërë midis dy Raporteve?
Unë kam qenë shumë e qartë duke deklaruar se Shqipëria ka bërë përparim të rëndësishëm në vitet e fundit. Në shumë zona të ndryshme, si në Drejtësi, Sistem Zgjedhor apo edhe fusha të Administratës Publike. Edhe përmes një periudhe shumë të vështirë në jetën e vendit, me tërmetin në fund të vitit 2019 dhe pandeminë gjatë vitit të fundit, mënyrën sesi njerëzit e Shqipërisë, autoritetet dhe shumë aktorë të ndryshëm në shoqërinë shqiptare kanë qenë në gjendje të zbatimin e reformave dhe ndryshimeve të kërkuara nga procesi i pranimit. Sigurisht që ka ende shumë gjëra për të përmbushur dhe puna nuk ka mbaruar kurrë, por progresi ka qenë shumë mbresëlënës.
Reformat në sistemin gjyqësor shqiptar, si dhe ngritja e organeve për luftën kundër korrupsionit, janë mirëpritur nga BE, përfshirë edhe në Raportin tuaj. Sidoqoftë, korrupsioni, siç vëren edhe Raporti juaj, është akoma gjerësisht i pranishëm (Shqipëria nuk është unike në rajon në këtë drejtim). A mendoni se BE duhet të fillojë të përqendrohet më shumë në historikun aktual sesa hapat që i paraprijnë asaj?
BE është shumë e impresionuar nga puna e bërë në Shqipëri për luftën kundër korrupsionit dhe për reformën e sistemit gjyqësor. Sigurisht, këto reforma dhe ngritja e organeve si SPAK, do të japin rezultate në planin afatmesëm dhe afatgjatë. Nuk mund të presim rezultate brenda ditës.
Hapat e rëndësishëm po ndërmerren nga vendi. Tani shpresojmë që ato të prodhojnë rezultate që ne besojmë se do të japin.
Lajmet e fundit tashmë tregojnë se SPAK ka qenë shumë aktive dhe duke hetuar shumë raste të profilit të lartë dhe duke dhënë disa rezultate të mira në këtë fushë dhe besoj se ky është një sinjal shumë pozitiv.
Raporti juaj përmend zgjedhjet e ardhshme parlamentare në Prill 2021. A mendoni se kushtet zgjedhore janë mjaft të lira dhe të drejta dhe çfarë prisni prej tyre në lidhje me ndikimin e tyre në demokracinë në Shqipëri?
Unë mendoj se zgjedhjet e ardhshme janë shumë të rëndësishme për Shqipërinë, dhe siç them në raportin tim ato “do të jenë thelbësore për konsolidimin dhe ripërtëritjen e procedurave dhe strukturave demokratike të vendit dhe arritjen e një niveli më të lartë të stabilitetit politik” .
Nevoja për të kapërcyer polarizimin ekstrem në fushën politike është gjithashtu diçka që unë shpresoj se mund të përmirësohet nga zgjedhjet dhe me një rëndësi thelbësore për Shqipërinë.
Unë ndaj pikëpamjet e Komisionit që vlerësoi përparimin e bërë në reformën zgjedhore, në përputhje me mendimin e përbashkët të Komisionit të Venecias dhe OSBE / ODIHR, dhe gjithashtu shpresoj që ndryshimet e mbetura teknike të mund të zbatohen sa më shpejt të jetë e mundur.