Jared Kushner, dhëndri i Donald J. Trump, konfirmoi të premten se ishte në prag të mbylljes së marrëveshjeve të mëdha të pronave të paluajtshme në Shqipëri dhe Serbi, shembulli më i fundit i familjes së ish-presidentit për të bërë biznes jashtë vendit, edhe pse zoti Trump po përpiqet të kthehet në Shtëpinë e Bardhë.
Planet e zotit Kushner në Ballkan duket se janë realizuar në pjesë të caktuara përmes marrëdhënieve të ndërtuara gjatë kohës që zoti Trump ishte në detyrë. Zoti Kushner, i cili ishte një zyrtar i lartë i Shtëpisë së Bardhë, tha se kishte punuar për marrëveshjet me Richard Grenell, i cili shërbeu për një kohë të shkurtër si drejtor i përkohshëm i inteligjencës kombëtare nën zotin Trump dhe gjithashtu si ambasador në Gjermani dhe anëtar special për Ballkanin.
Një nga projektet e propozuara do të ishte zhvillimi i një ishulli larg bregut të Shqipërisë në një destinacion turistik luksoz.
[caption id="attachment_795731" align="alignnone" width="843"]
Projekti i vilave ne ishullin e Sazanit[/caption]
Një tjetër projekt - me një hotel luksoz i planifikuar dhe 1,500 njësi banimi dhe një muze - është në Beograd, kryeqyteti i Serbisë, në vendin e ish-selisë së shkallëzuar të Ushtrisë Jugosllave që u shkatërrua në vitin 1999 nga bombardimet e NATO-s, sipas një anëtari të Parlamentit në Serbi dhe kompanisë së zotit Kushner.
Këto dy projektet e para përfshijnë të dyja tokat që janë tani nën kontroll të qeverive, çka do të thotë që marrëveshjet do të duhet të përfundojnë me qeveritë e huaja.
Një projekt i tretë, gjithashtu në Shqipëri, do të ndërtohet në ishullin e Zvërnecit, një zonë bregdetare 1,000 hektarë në jug të Shqipërisë që është pjesë e komunitetit turistik të njohur si Vlorë, ku do të ndërtohen disa hotele dhe qindra vila, sipas planit.
Pjesëmarrja e zotit Kushner do të jetë përmes firmës së tij të investimeve, Affinity Partners, që ka 2 miliardë dollarë financim nga Fondi Publik i Investimeve të Arabisë Saudite, ndër investitorët e tjerë të huaj. Në një deklaratë, një zyrtar i Affinity Partners tha se nuk është vendosur ende nëse fondet saudite mund të jenë pjesë e ndonjë projekt në të cilin zoti Kushner po e konsideron në Ballkan.
"Jemi shumë të emocionuar," tha zoti Kushner në një intervistë. "Nuk kemi përfunduar këto marrëveshje, kështu që mund të mos ndodhin, por kemi punuar shumë dhe jemi mjaft pranë."
[caption id="attachment_795729" align="alignnone" width="842"]
Projekti per ishullin e Zvernecit[/caption]
Zoti Kushner themeloi kompaninë e tij të investimeve pasi e la punën e tij në Shtëpinë e Bardhë si këshilltar i lartë. Ai përfitoi nga marrëdhëniet që kishte ndërtuar në qeveri duke negociuar në Lindjen e Mesme, të cilat përfshinin një marrëdhënie të ngushtë me Princin e Kurorës Mohammed bin Salman, udhëheqësin de facto të Arabisë Saudite.
Zoti Kushner arriti të siguronte 2 miliardë dollarë nga fondi sovran i pasurisë së Arabisë Saudite dhe qindra miliona dollarë të tjera nga fondet e pasurisë në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Katar. Ai ende nuk ka ndërmarrë shumë hapa publikë për të investuar në mënyrë të drejtpërdrejtë pjesë të mëdha të kësaj shume parash.
Zoti Grenell gjithashtu bëri lidhje të vlefshme gjatë kohës në qeveri, përfshirë disa që duket se i kanë dhënë ekipit Kushner një avantazh të brendshëm për investime në Ballkan. Gjatë kohës së tij në administratën Trump, zoti Grenell punoi për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve midis Serbisë dhe Kosovës.
[caption id="attachment_795803" align="alignnone" width="1123"]
Richard Grenell ndërtoi marrëdhënie të vlefshme gjatë kohës që ishte në qeveri, duke përfshirë disa që duket se i kanë dhënë ekipit Kushner një rrugë të brendshme për investime në Ballkan. © Adriana Zehbrauskas për New York Times[/caption]
Këto diskutime përfshinin edhe Shqipërinë, pasi shumica e qytetarëve të Kosovës janë shqiptarë etnikë dhe Shqipëria luan një rol në bisedimet rajonale.
Zoti Grenell ka mbetur afër zotit Trump që nga largimi i ish-presidentit nga detyra, duke e mbrojtur atë publikisht dhe duke folur me të rregullisht.
Zoti Grenell ka thënë privatisht se shpreson të jetë sekretar i shtetit në një administratë të dytë Trump, sipas një personi që ka diskutuar çështjen me zotin Grenell dhe i cili ka përshkruar bisedat në kushtet e anonimatit.
Zoti Grenell, në një intervistë, refuzoi të adresonte zyrtarisht ndonjë interes në marrjen e një posti si sekretar i shtetit në të ardhmen. Ai tha vetëm se ende nuk kishte vendosur nëse do të bashkohej me ndonjë administratë të mundshme të Trump në të ardhmen.
[caption id="attachment_795804" align="alignnone" width="763"]
Sazani ka qenë kryesisht bosh që nga rënia e Bashkimit Sovjetik, por është afër një tjetër destinacion turistik në Shqipëri. /©Gent Shkullaku/Agence France-Presse — Getty Images[/caption]
Robert Weissman, president i Qytetarit Publik, i cili gjurmoi marrëveshjet biznesore që i konsideronte konflikte të interesit gjatë administratës Trump, tha se këto marrëveshje të planifikuara ishin etike dhe do të sillnin vetëm pyetje të reja për familjen Trump, veçanërisht nëse zoti Trump do të rivotohej.
“Në këtë pikë në ciklin e zgjedhjeve, Jared Kushner duhet të publikojë çdo plan të ri investimi,” tha zoti Ëeissman. “Ky plan i caktuar i investimeve duket se përfshin gjithçka, më të keqen e çdo tendence të korruptuar të administratës Trump dhe familjes Trump.”
Përfshirja e familjes Trump në marrëveshjet e biznesit në vendet e huaja u kthye në fokus gjatë mandatit të zotit Trump, me kritika që në fund i hodhën në gjyq dhe akuzuan se familja kishte përfituar ilegalisht nga pagesat e huaja, ndërsa zoti Trump ishte në detyrë. Këto raste u shpallën si të pavlefshme nga Gjykata Supreme kur zoti Trump la detyrën, por ato mund të rihapen nëse ai kthehet në Shtëpinë e Bardhë.
[caption id="attachment_795808" align="alignnone" width="1373"]
Projekti i strukturave akomoduese ne ishullin e Sazanit[/caption]
Pas largimit nga detyra, zoti Trump është bërë partner në një projekt zhvillimi në Oman, një marrëveshje në të cilën u përmbahet nga një firmë saudite e pronave të paluajtshme që ka lidhje me qeverinë saudite.
Zoti Kushner refuzoi çdo lidhje se po përfitonte trajtim preferencial për shkak të kohës së tij në qeveri, ose se ndonjë nga puna, ishte e lidhur me ish-presidentin.
"Askush nuk më 'jep' akorde," tha zoti Kushner, i cili insiston se nuk kishte planifikuar të kthehej në Uashington nëse Trump do të fitonte përsëri presidencën. "Unë operoj me kujdes të madh dhe këto investime do të krijojnë shumë vlerë për komunitetet lokale, partnerët tanë dhe investitorët tanë."
Përfaqësuesit e zotit Trump nuk u përgjigjën në disa email-e që kërkuan një koment.
Zoti Kushner dhe bashkëshortja e tij, Ivanka Trump, kanë qëndruar për larg nga aktivitetet politike të zotit Trump që nga sulmi në Kapitol më 6 janar 2021.
The New York Times iu drejtua për herë të parë zotit Kushner të mërkurën në mëngjes për projektet e tij të ardhshme në Ballkan. Ai fillimisht refuzoi të përgjigjej, duke reaguar vetëm pasi zbuloi planet e tij në Bloomberg News të premten.
[caption id="attachment_795806" align="alignnone" width="969"]
Ishulli i thyer i Sazanit prej dy miljesh katrore ka qindra bunkerë dhe tunele të epokës së Luftës së Ftohtë të krijuar për t'i bërë ballë sulmeve bërthamore. / ©Gent Shkullaku/Agence France-Presse — Getty Images[/caption]
Zoti Kushner dhe Znj. Trump vizituan Shqipërinë dy herë që prej largimit të zotit Trump nga detyra. Ata udhëtuan bashkë me zotin Grenell, dhe madje takuan edhe kryeministrin e Shqipërisë.
Zoti Kushner dhe Znj. Trump, së bashku me zotin Grenell, janë pjesërisht të fokusuar në Sazan, një ishull në Mesdheun e jugut të Shqipërisë që deri në fund të Luftës së Ftohtë është përdorur nga Bashkimi Sovjetik dhe qeveria komuniste e udhëhequr nga Shqipëria si një bazë ushtarake sekrete për nënëdetëse. Plani është të ndërtohet një hotel luksoz dhe vila në ishull.
Ishulli i ashpër dy-kilometra-katror ka qindra bunkere dhe tunele të erës së Luftës së Ftohtë, të projektuar për të rezistuar sulmeve bërthamore dhe është i djerrë që nga fundi i Bashkimit Sovjetik. Por është vetëm një gjysmë ore larg me anije të shpejtë nga Vlora, një destinacion turistik në jug të Shqipërisë, ku qeveria e Arabisë Saudite po shpenzon tashmë para për të përmirësuar shërbimin e energjisë elektrike dhe shërbimet e tjera publike për të ndihmuar në promovimin e turizmit në Shqipëri.
Zoti Grenell, një ish kontribuues i Fox News dhe konsulent i mediave, ka punuar ngushtë me zotin Kushner dhe firmën e tij të investimeve.
[caption id="attachment_795807" align="alignnone" width="1040"]
Grenell ka bashkëpunuar ngushtë me një miliarder shqiptar, investimet e të cilit përfshijnë aeroportin ndërkombëtar të Tiranës.[/caption]
Zoti Grenell ka qenë konkret në përpjekjet e tij për të rikthyer marrëdhëniet që ka ndërtuar në Shqipëri dhe në vende të tjera në Ballkan, në fitime personale. Ai është kthyer në rajon disa herë dhe ka takuar ekzekutivë të industrisë së hoteleve, si dhe kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama.
"Ne po kërkojmë mundësi për të investuar përmes investimeve të huaja në Ballkan, por më konkretisht në Shqipëri, dhe bregdeti shqiptar është mrekullues," tha zoti Grenell në një nga seritë e intervistave televizive dhe gazetareske që ka bërë në Shqipëri në tre vitet e fundit.
Menaxhimi i përditshëm i projekteve do të kryhet nga Asher Abehsera, një zhvillues pronash në California i cili ka bërë projekte në Brooklyn me zotin Kushner, dhe ka udhëtuar në Ballkan me zotin Grenell dhe zotin Kushner për të kontrolluar vendet e zhvillimit, tha zoti Kushner.
Zoti Grenell shtoi në një intervistë televizive afro 90 minutëshe në Shqipëri vitin e kaluar se nuk ishte asgjë e gabuar me marrëveshjet e tij, sepse tani ishte jashtë qeverisë. "Po punoj në projekte, projekte ekuity private, në të cilat mund të fitoj para," tha ai. "Askush nuk duhet kurrë të kërkojë falje për dëshirën për të fituar para."
Në korrik të vitit të kaluar, zoti Grenell, bashkë me Ivankan Trump dhe zotin Kushner, gjithashtu u takuan me zotin Rama në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, dhe të gjithë u fotografuan së bashku.
[caption id="attachment_795805" align="alignnone" width="1147"]
Richard Grenel dhe çifti Ivanka Trump e Jared Kushner me familjen dhe kryeministrin Rama, veren e vitit 2023 ne Shqiperi[/caption]
Zoti Rama ka pasur përpjekje për pothuajse një dekadë për të hapur Sazanin për zhvillim si një destinacion turistik, si dhe për të kërkuar mënyra të tjera për tërheqjen e investitorëve të huaj në Shqipëri për të zgjeruar ekonominë turistike.
Auron Tare, një ish-anëtar i Parlamentit në Shqipëri që ka shërbyer si këshilltar i zotit Rama, e çoi zonjën Trump dhe zotin Kushner në Ishullin e Sazanit në vitin 2021 si pjesë e një vizite që përfshinte një udhëtim në një jaht dhe një udhëtim me helikopter nëpër bregdet.
Zoti Tare, në një intervistë, tha se bisedoi me zotin Kushner dhe zonjën Trump për dëshirën për të zhvilluar Sazanin, por për ta bërë këtë në një mënyrë që do të ruante historinë dhe mjedisin e tij.
Zoti Kushner dhe zoti Grenell kanë punuar ngushtë me një biznesmen shqiptar miliarder, i quajtur Shefqet Kastrati dhe djalin e tij, Musa Kastrati. Investimet e tyre përfshijnë një koncesion për të drejtuar aeroportin ndërkombëtar në Tiranë, një zinxhir stacionesh karburanti në Shqipëri dhe hotele dhe biznese të tjera, sipas bashkëpunëtorëve të biznesit dhe zotit Kushner.
"Ata na kanë ndihmuar të kuptojmë koston e ndërtimit dhe si të operojmë lokalisht," tha zoti Kushner në një intervistë.
Në tetor të vitit 2022, Shefqet Kastrati bleu një shtëpi në vlerë 7.5 milionë dollarë në Indian Creek, Florida, siç tregon dokumentacioni i pronës, një pronë që është pranë vendit ku tani jetojnë zonja Trump dhe zoti Kushner. Familja Kastrati gjithashtu vitin e kaluar bleu një hotel në seksionin Brickell të
Miami për 55 milionë dollarë nga familja mbretërore katariane.
[caption id="attachment_795809" align="alignnone" width="1437"]
Taksat e paguara rregullisht nga familja Kastrati ne SHBA[/caption]
Musa Kastrati, në një intervistë, tha se roli që do të luante kompania e tij familjare në projektet shqiptare të zotit Kushner ende nuk ishte i qartë, porse më shumë mund të përfshinte ndihmën në ndërtimin e disa prej komplekseve. Zoti Kastrati gjithashtu konfirmoi se vizitoi Mar-a-Lago, banesën e zotit Trump në Florida, në dhjetor të vitit 2022 me zotin Grenell dhe se gjithashtu u takua shkurtimisht me zotin Trump kur ish-presidenti arriti kur ata ishin duke darkuar. Zoti Kastrati tha se nuk diskutoi marrëveshjen e mundshme me zotin Trump.
Zoti Grenell ka perdorur Instagramin dhe llogaritë e tjera në media sociale për të promovuar turizmin në Shqipëri dhe për të lavdëruar zotin Rama, kryeministrin.
“Unë mbështes vizionin e Ramës për Ballkanin,” tha zoti Grenell në një intervistë televizive në vitin 2021, pasi u takua me një drejtues tjeter të industrisë së hoteleve në Shqipëri, quajtur Irfan Hysenbelliu. “Unë e dashuroj Shqipërinë dhe ftoj investitorët amerikanë në vend.”
Qeveria e Arabisë Saudite së fundmi njoftoi se po kërkonte mënyra për të rritur investimet e saj në Shqipëri, fillimisht duke ndihmuar në ndërtimin e shërbimeve të ujit, energjisë elektrike dhe kanalizimeve pranë zonave bregdetare në Vlorë, që është pikënisja për Sazanin dhe ku po ndërtohet një aeroport ndërkombëtar i ri. Qeveria e Arabise ka bërë të ditur se dëshiron të investojë deri në 300 milion dollarë në vend.
Në fillim të këtij muaji, zyrtarë sauditë udhëtuan në Shqipëri për të njoftuar krijimin e asaj që e quajnë Këshillin e Biznesit Saudit-Shqiptar “për të ndërtuar një partneritet ekonomik të ri mes dy vendeve,” duke përfshirë projekte turistike. Kryetari saudit i grupit, Abdulrahman Al-Mufarreh, nuk u përgjigj për kërkesat për koment.
Dokumentetet e CIA-s të vitit 1961, ku janë marrë informacionet mbi ishullin e Sazanit by Newsbomb Albania on Scribd