Themeluesi i WikiLeaks, Julian Assange, është liruar nga një gjykatë amerikane të mërkurën në ishullin amerikan të Paqësorit, Saipan, pasi u deklarua i fajshëm për shkeljen e ligjit amerikan për spiunazh në një marrëveshje që ia mundësoi atij të kthehet menjëherë si njeri i lirë në vendlindje, Australi.
Lirimi i tij i jep fund një sage ligjore 14-vjeçare, gjatë të cilës ai i kaloi më shumë se pesë vjet në një burg të sigurisë së lartë në Britani të Madhe dhe shtatë vjet të tjera në Ambasadën e Ekuadorit në Londër, ku e luftoi ekstradimin në Shtetet e Bashkuara, pasi përballej me 18 akuza penale.
Gjatë një seance që zgjati tri orë të mërkurën, Assange u deklarua i fajshëm për një akuzë penale, konspiracion për të siguruar dhe publikuar dokumente të klasifikuara të mbrojtjes kombëtare amerikane.
52 vjeç, pranoi të deklarohej fajtor për një akuzë krimi në lidhje me rolin e tij të dyshuar në një nga shkeljet më të mëdha të qeverisë amerikane të materialeve të klasifikuara pasi uebsajti i tij informues publikoi gati gjysmë milioni dokumente sekrete ushtarake në lidhje me luftërat e SHBA në Irak dhe Afganistani.
Por, ai tha se kishte besuar se veprimtaria e tij po mbrohej nga Amendamenti i Parë i Kushtetutës amerikane, i cili mbron lirinë e shprehjes. Marrëveshja për pranimin e fajësisë mbulon një sagë ligjore të gjatë, duke i lejuar Assange të shmangë burgun në SHBA dhe të kthehet në Australi.
Çfarë bëri Assange?
Assange kërkohej nga autoritetet amerikane për akuzat për spiunazh lidhur me publikimin e qindra mijëra dokumenteve të ndjeshme ushtarake dhe qeveritare nga Wikileaks, të ofruara nga ish-analistja e inteligjencës së Ushtrisë, Chelsea Manning në 2010 dhe 2011.
Shtetet e Bashkuara akuzuan Assange për rrezikimin e jetës së burimeve konfidenciale dhe prej vitesh kërkonin ekstradimin e tij.
Ai u përball me 18 akuza për rolin e tij të dyshuar në shkelje dhe u përball me një maksimum deri në 175 vjet burg. Autoritetet britanike kishin kërkuar siguri nga SHBA se ai nuk do të merrte dënimin me vdekje.
Assange filloi WikiLeaks në 2006 si një depo në internet që do të publikonte materiale të paraqitura në mënyrë anonime, duke përfshirë manualin operativ të ushtrisë amerikane për kampin e saj të paraburgimit në Gjirin e Guantanamos dhe dokumente të brendshme nga Kisha e Scientology.
Në vitin 2010, WikiLeaks mori vëmendjen globale kur publikoi një video që pretendonte se tregonte një sulm vdekjeprurës me helikopter të SHBA-së në Irak në vitin 2007.
Menjëherë pas kësaj, WikiLeaks publikoi mijëra dokumente të klasifikuara ushtarake amerikane në lidhje me luftërat në Irak dhe Afganistan, si dhe një grumbull kabllogramesh diplomatike.
Lufta kundër ekstradimit
Assange kishte argumentuar prej kohësh se çështja kundër tij ishte e motivuar politikisht, se ai nuk do të përballej me një gjyq të drejtë dhe se dorëzimi i tij do të shkelte Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut.
Mbrojtësit e fjalës së lirë dënuan përpjekjen për ekstradim, duke thënë se kjo do të kishte një efekt rrëqethës mbi lirinë e shtypit.
Në gusht 2010, Assange u akuzua për sulm seksual në Suedi dhe u përball me një urdhër arresti ndërkombëtar. Ai i mohoi akuzat si "një fushatë shpifjeje" dhe refuzoi të shkonte në Stokholm për t'u marrë në pyetje.
Ai iu dorëzua autoriteteve britanike, por ndërsa doli me kusht në vitin 2012 teksa apeloi ekstradimin në Suedi, Assange iku në Ambasadën e Ekuadorit duke kërkuar azil politik.
Gjatë kohës së tij në ambasadë, ËikiLeaks mbajti deponimin e të dhënave, duke përfshirë ato të vitit 2016 kur publikoi mijëra emaile të hakuara nga Komiteti Kombëtar Demokratik dhe emaile të vjedhura nga llogaria private e emailit të kryetarit të fushatës së Hillary Clinton, John Podesta, në prag të zgjedhjeve në SHBA.
Në vitin 2019, Assange u tërhoq nga ambasada nga Policia Metroplitan e Londrës me një urdhër ekstradimi nga Departamenti Amerikan i Drejtësisë dhe i kaloi pesë vitet e ardhshme duke jetuar kryesisht i izoluar, në një qeli 3 me 2 metra në burgun Belmarsh.
Mbështetje për lirimin e Assange
Kohët e fundit ishte rritur presioni që çështja e Assange të zgjidhet. Në maj, Gjykata e Lartë e Londrës vendosi se Assange kishte të drejtë të apelonte në sfidën e tij përfundimtare kundër ekstradimit në SHBA dhe presidenti i SHBA Joe Biden kishte aluduar për një marrëveshje të mundshme të shtyrë nga zyrtarët e qeverisë australiane në prill.
Raportuesi i posaçëm i OKB-së për torturën dhe Amnesty International ishin në mesin e atyre që i kërkuan Mbretërisë së Bashkuar të ndalonte ekstradimin e mundshëm, duke përmendur shqetësimet mbi rrezikun e abuzimit dhe keqtrajtimeve të tjera nëse Assange dërgohej në SHBA.
Sondazh
Lexo gjithashtu
